Αμβλύ συναίσθημα/Τα άτομα με σχιζοφρένεια μοιάζουν συχνά συναισθηματικά επίπεδα ή αδιάφορα για τις καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω τους. Μπορεί να δείχνουν ανικανότητα να φανερώσουν συναισθήματα αλλάζοντας τις εκφράσεις του προσώπου τους, ή κάνοντας χειρονομίες ή αλλάζοντας τον τόνο της φωνής τους. Το άτομο μπορεί να μη δείχνει μεγάλη ανταπόκριση σε ευχάριστα ή  δυσάρεστα  γεγονότα, ή μπορεί να απαντά με ακατάλληλους τρόπους. Σε  κάποιους τύπους σχιζοφρένειας ιδιαίτερα στον ηβηφρενικό ή τον αποδιοργανωμένο τύπο (βλέπε παρακάτω) στα συμπτώματα περιλαμβάνονται κατάφορα ακατάλληλα και άτοπα συναισθήματα και πράξεις.

Το άτομο μπορεί να εμφανίζεται να είναι σε λάθος κατεύθυνση χωρίς σκοπό, παιχνιδιάρικα αδιάκριτο και συχνά παρορμητικό. Όλη η προσωπικότητα του ατόμου με σχιζοφρένεια συχνά εμφανίζεται να αλλάζει από τα προηγούμενα πρότυπα της.

Απώλεια κινήτρου/Η σχιζοφρένεια είναι δυνατόν να μειώσει το κίνητρο των ατόμων έτσι που να είναι λιγότερο ικανοί να εργαστούν ή να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου. Μπορεί να εμφανίζονται αδιάφοροι για τις καθημερινές δραστηριότητες όπως το πλύσιμο και το μαγείρεμα, ή σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ανίκανοι να φροντίσουν  την ατομική τους υγιεινή ή το φαγητό τους. Μπορεί επίσης να εμφανίσουν αναποφασιστικότητα, αρνητισμό και παθητικότητα ανάμεικτα με ξαφνικές παρορμήσεις. Σε ακραίες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να εμφανίσει απόσυρση, διέγερση ή εμβροντησία χωρίς προφανή λόγο.

Κοινωνική απόσυρση/Τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να έχουν δυσκολία να κάνουν και να διατηρήσουν φίλους ή γνωριμίες. Μπορεί αν έχουν σχέσεις, να έχουν μερικές, στενές. Η συναναστροφή τους με τους άλλους μπορεί να είναι σύντομη και επιφανειακή. Σε ακραίες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να αποφεύγει όλες τις κοινωνικές συναναστροφές.

Φτωχή σκέψη/Κάποια άτομα με σχιζοφρένεια εμφανίζουν μια σημαντική έκπτωση στην ποσότητα και το περιεχόμενο της σκέψης τους. Μπορεί σπάνια να μιλούν αυθόρμητα και στις ερωτήσεις να απαντούν σύντομα  χωρίς να δίνουν κάποιες λεπτομέρειες. Σε ακραίες περιπτώσεις, η ομιλία του ατόμου είναι τόσο ελαττωμένη που περιλαμβάνει μόνο κοφτές απαντήσεις όπως ‘ναι’, ‘όχι’ ή ‘δεν ξέρω’. Άλλα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να μιλούν ελεύθερα, αλλά  ο λόγος τους, παρόλο που είναι κατανοητός, δεν εμπεριέχει στα αλήθεια κανένα περιεχόμενο. Μπορεί να απαντούν  σε  ερωτήσεις με πλάγιο περιφραστικό τρόπο, που δεν καταλήγει ποτέ στο θέμα. Ο λόγος τους μπορεί να αντανακλά χαλαρούς ή ασύνδετους συνειρμούς μεταξύ των ιδεών και ακατανόητες διακοπές ή κενά στον ειρμό της σκέψης.

Αντίθετα με τα θετικά συμπτώματα, τα αρνητικά συμπτώματα παρουσιάζουν πιο λεπτά ελλείμματα στην λειτουργικότητα που συχνά δεν αναγνωρίζονται ως σύμπτωμα της νόσου. Κάποιες φορές τα μέλη της οικογένειας ή οι άλλοι παρεξηγούν τα αρνητικά συμπτώματα ως δείγμα ‘τεμπελιάς’. Για παράδειγμα, αν το άτομο εμφανίζεται χωρίς κίνητρο ή διάθεση να προσέξει την προσωπική του εμφάνιση μπορεί αυτό να αποδοθεί στο ότι αυτός/η βαριέται να ασχοληθεί ή ότι παραμελεί την εμφάνισή του για να εκνευρίσει την οικογένεια.

Τα αρνητικά συμπτώματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κατάθλιψης (που μπορεί να υπάρχει παράλληλα με την σχιζοφρένεια) ή ενός φτωχού σε ερεθίσματα περιβάλλοντος (όπως στην περίπτωση μακράς ενδονοσοκομειακής παραμονής), ή μπορεί πραγματικά να φανερώνουν ανεπιθύμητες ενέργειες κάποιων αντιψυχωτικών φαρμάκων. Είναι συχνά δύσκολο να πει κανείς αν τα αρνητικά συμπτώματα είναι  μέρος της  σχιζοφρενικής νόσου αυτής καθ’ αυτής ή το αποτέλεσμα αυτών των άλλων προβλημάτων.

Η ικανότητα του ατόμου να εργαστεί, να συναναστραφεί με άλλους και να φροντίσει τον εαυτό του /της κατά την διάρκεια της ύφεσης των συμπτωμάτων εξαρτάται εν πολλοίς από τη βαρύτητα των υπολειμματικών αρνητικών συμπτωμάτων που ακόμα βιώνει το  άτομο  αυτό. Τυπικά,  ο τύπος και η βαρύτητα των συμπτωμάτων διαφέρει σημαντικά  κατά την πορεία της νόσου και από το ένα άτομο στο άλλο. Κάποια άτομα δεν έχουν  ποτέ  ψευδαισθήσεις, άλλα  δεν  έχουν ποτέ παραληρητικές ιδέες. Κάποιοι δεν εμφανίζουν ποτέ αρνητικά συμπτώματα ενώ άλλοι υποφέρουν συνεχώς απ’ αυτά.

_______________________